Bosnja dhe Hercegovina: Nga ‘Non-Paper’- në luftë zvarritëse

Bosnja dhe Hercegovina: Nga ‘Non-Paper’- në luftë zvarritëse

Edhe pse arkitektura e kufijve në rajon u kompletua me shpalljen e pavarësisë së Kosovës, faza finale e dialogut mes Beogradit zyrtar dhe Prishtinës është shansi i fundit për një pjesë të qarqeve politike që avokatojnë shitjen me pakicë të kufijve në rajon. Në fakt, për këtë qëllim “non-papers”, që i atribuohen kryeministrit slloven Janez Janša (SDS/EPP), ishin publikuar me një qëllim të caktuar. Në rajon, sulmet janë të drejtuara ndaj Bosnjë-Hercegovinës dhe Maqedonisë së Veriut. Në Maqedoninë e Veriut, operacioni i inteligjencës “Rösselsprung”/Lëvizja e Knight/është duke u zhvilluar. Qëllimi i operacionit është të rrëzojë qeverinë legale të kryesuar nga Zoran Zaev (SDSM) dhe të sjellë në pushtet Nikola Gruevskin (VMRO-DPMNE), i cili gëzon mbrojtjen e Viktor Orbanit dhe ka gjetur strehim në Budapest.

Operacioni i inteligjencës “Rösselsprung” u pengua dhe atë në momentin e fundit nga një manovër e zbatuar me mjeshtëri nga forcat patriotike maqedonase, pasi pas dorëheqjes së Zoran Zaevit u krijua një qeveri e re, po ashtu në krye me LSDM-në, e udhëhequr nga kryeministri Dimitar Kovaçevski. Në Bosnje dhe Hercegovinë një operacion inteligjence i koduar “Kulla” është duke u zhvilluar aktualisht. Ky operacion është i koordinuar edhe nga Budapesti.

Federata e BeH – shtylla kurrizore e sistemit ekonomik të shtetit

Federata e BiH (51% e territorit të BiH) është vendi ku zhvillohen ¾ e transaksioneve ekonomike në Bosnje dhe Hercegovinë. Prandaj, Federata e BeH është shtylla kurrizore e sistemit ekonomik në shtetin e BeH. Në fakt, vitin e kaluar, në periudhën e krizës së Koronës, FBiH regjistroi një suficit prej 120 milionë BAM (60 milionë euro). Nëpërmjet shpërndarjes kriminale dhe të paligjshme të të ardhurave në Autoritetin e Tatimeve Indirekte, i cili menaxhohet nga HDZBiH në emër të FBiH-së dhe shtetit, më shumë se 800 milionë BAM (400 milionë euro) i paguhen çdo vit në mënyrë të pabazë dhe të paligjshme subjektit të Republikës Srpska.  në dëm të Federatës së BiH. Një pjesë e kësaj shume përdoret, ndër të tjera, për korruptimin e zyrtarëve të huaj, të cilët veprojnë kundër BiH-së dhe qytetarëve të saj (dhe subjekteve afariste), të cilët si tatimpagues dhe pagues të tjerë janë ata që paguajnë për këtë. Hulumtimet kishin treguar se 95% e zyrtarëve të BE-së që punojnë në lidhje me BiH janë të ekspozuar ndaj korrupsionit, si dhe se diplomatët e SHBA-së gjithashtu nuk janë të imunizuar ndaj tij. Dragan Çoviç dhe HDZBiH po bllokojnë krijimin e Qeverisë së re të FBiH-së, që është zbatimi i rezultateve nga zgjedhjet e 2018-ës. Në mënyrë të veçantë, ata kushtëzojnë krijimin e qeverisë së re të FBiH-së me miratimin e një ligji të ri zgjedhor që është sipas dëshirës së tyre dhe në përputhje me dëshirat e tyre. Ky është një pengim dhe destabilizim tipik i qëllimshëm (pjesëmarrja në operacionin e inteligjencës “Kulla”), sepse Çoviçi e ka të qartë se një ligj zgjedhor sipas dëshirës dhe masës së tij, i cili do të garantonte rizgjedhjen e tij si anëtar kroat i Presidencës së BeH-së, nuk mund të miratohet. Domethënë, së pari duhet të miratohen ndryshimet kushtetuese, të cilat kërkojnë jo vetëm vullnet politik, por edhe një periudhë të paktën njëvjeçare. Para miratimit të propozimit të miratuar për ndryshimet kushtetuese në Parlamentin e BiH, është e nevojshme të merret mendimi i Komisionit të Venecias. Për më tepër, mund të bëhet ankim në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut në Strasburg lidhur me zgjidhjet e ofruara kushtetuese. Vetëm pasi të bëhen ndryshimet kushtetuese, ligji i ri zgjedhor mund të miratohet. OSBE këshillon shtetet që të mos modifikojnë legjislacionin e tyre zgjedhor në një vit zgjedhor. Sipas ligjit ekzistues zgjedhor, Bosnja dhe Hercegovina duhet të shpallë zgjedhjet e përgjithshme jo më vonë se gjysma e parë e majit 2022. Ndërkohë rreziqe të larta korrupsioni janë zbuluar në veprimet e të dërguarve specialë Matthew Palmer dhe Angelina Eichhorst, të cilët janë duke u përpjekur në atmosferën aktuale të luftës në BiH për të arritur qëllimet dhe interesat e Dragan Çoviqit dhe HDZBiH dhe miratimin e një ligji të ri zgjedhor “brenda natës”. Megjithatë, forcat politike patriotike dhe publiku profesionist e kanë kundërshtuar miratimin e ndryshimeve kushtetuese “brenda natës”.

Bllokimi i emërimit të gjyqtarëve të rinj të Gjykatës Kushtetuese të FbiH

Sipas Kushtetutës së FBiH, Gjykata Kushtetuese përbëhet nga nëntë gjyqtarë. Aktualisht, katër pozicione gjyqtarësh të Gjykatës Kushtetuese të FBiH janë vakante. Më shumë se dy vjet më parë, Këshilli i Lartë Gjyqësor dhe Prokurorial (KLGJP) kishte përfunduar procedurën e punësimit për katër gjyqtarët dhe tani gjithçka varet nga presidenti dhe dy nënkryetarët e FBiH. Megjithatë, presidenti i FbiH, Marinko Čavara (HDZBiH) po pengon procesin duke përdorur të njëjtën matricë të HDZBiH si në rastet e tjera. Konkretisht, ai refuzon të nënshkruajë letrat e emërimit, pavarësisht insistimit të dy nënkryetarëve të FBiH-së (Melika Mahmutbegoviq dhe Milan Dunoviq). Si rezultat, Gjykata Kushtetuese e FBiH-së mezi i plotëson kërkesat e kuorumit.

Në të njëjtën kohë, Këshilli i FBiH për Mbrojtjen e Interesit Vital Kombëtar, anëtarët e të cilit zgjidhen nga gjyqtarët e emëruar të Gjykatës Kushtetuese të FBiH-së, është i paplotë dhe nuk mund të funksionojë. Kjo do të thotë se sa herë që dy të tretat e një grupi parlamentar në Dhomën e Popullit të Parlamentit të FBiH kërkojnë mbrojtjen e interesit jetik kombëtar dhe kur Këshilli duhet të mbajë një qëndrim, në procedurë të rregullt (kur funksiononte Këshilli) ligji përkatës do të ishte tërhiqur nga rendi i ditës, pëderisa Këshilli të marrë vendim për të.

Prandaj, për sa kohë që Këshilli nuk funksionon, për shkak të pengimit të qëllimshëm nga presidenti i FBiH-së, Čavara, i cili po ndjek udhëzimet e HDZBiH-së, çdo ligj për të cilin thirren interesat jetike kombëtare nuk mund të kthehet në rend dite.

Analistët besojnë se në këtë mënyrë HDZBiH kontrollon të gjitha proceset në Dhomën e Popullit të Parlamentit të FBiH. Një nga qëllimet kryesore të HDZBiH-së dhe Dragan Çoviqit është që të parandalojnë miratimin e kornizës ligjore për taksimin e pikave të basteve, e cila rezulton në dëmtimin e buxhetit të shkaktuar nga një mostaksim i tillë. Parandalimi i emërimit të gjyqtarëve është pjesë përbërëse e strategjisë së HDZBiH-së për bllokimin e miratimit të çfarëdo ligji që ata nuk duan të miratohet. Domethënë, kjo është arsyeja pse ekziston “interesi jetik kombëtar i “palëve në dialog”. Qëllimi i HDZ BiH është të dëmtojë buxhetin, domethënë të shmangë pagesat që duhet t’i paguhen buxhetit të FBiH-së, dhe jo drejtuesve të HDZBiH-së dhe oligarkisë së tyre.

Operacioni i inteligjencës “Kulla” synon të shkatërrojë shtetin e BiH përmes “ventilatorëve”

Afera e inskenuar “Ventilatorët”, e cila është pjesë e operacionit të inteligjencës “Kulla”, nuk ka asnjë lidhje të vërtetë me prokurimin e ventilatorëve dhe nuk është arsyeja, por shkaku për të përpunuar kryeministrin e FbiH-së, Fadil Novaliq, për të dobësuar më tej Qeverinë e FbiH-së, duke i zvogluar kështu rezultatet që ka arritur. Qëllimi përfundimtar është rrëzimi i sistemit ekonomik të FBiH-së, si një fazë në shkatërrimin e shtetit të Bosnjë-Hercegovinës. Për më tepër, bashkëpunëtorët më të afërt të Novaliqit janë duke u sulmuar, përgjuar ilegalisht, kërcënuar dhe nën presion nga prokurorët. Kërcënimet ndaj punonjësve në kabinetin e kryeministrit Novaliq dhe aktivitete të ngjashme përbëjnë veprime të paligjshme të prokurorëve dhe pengim të drejtësisë. Frikësimi edhe presioni ndaj bashkëpunëtorëve të tij më të afërt nuk është befasi. Gjithçka po bëhet qëllimisht me qëllim të dobësimit dhe izolimit të mëtejshëm të kryeministrit Novaliq, që qëllim përfundimtar ka shkatërrimin e tij të plotë. Deri më tani, ata nuk kanë qenë të suksesshëm në qëllimin e tyre.

Një nga çelësat e shkatërrimit të BeH janë edhe sulmet ndaj sistemit ekonomik/monetar të BeH. Për shembull, modeli i inteligjencës i përdorur kundër kryeministrit Fadil Novaliq, është i ngjashëm me atë që u përdor kundër Ante Markoviqit, presidentit të Këshillit Ekzekutiv Federal (Qeverisë) të RSFJ-së, ose si ai në fazat e hershme me krijimin e aferës Agrokomerc për qëllimet e dëmtimit të sistemit ekonomik të një shteti.
BiH është një shtet i bllokuar, ndërsa degët ekzekutive, legjislative dhe gjyqësore të qeverisë së tij, janë në duart e mohuesve të holokaustit dhe gjenocidit. Në rrethana të tilla, Qeveria e FBiH-së po arrin ta mbajë BiH “të gjallë”. Në kuadër të operacionit të inteligjencës “Kulla” po përdoren edhe portalet e lajmeve në internet. Në Bosnjë dhe Hercegovinë ka rreth 600 portale lajmesh. Një e treta e tyre prodhojnë “fake news” dhe kanë themelues dhe financime të dyshimta dhe jo transparente. Operacioni “Kulla” parashikohet të shkaktojë konflikt ndërboshnjak, si prelud i një konflikti të armatosur në BeH.

Pengimi sistematik i drejtësisë nga prokurorët në BiH

Parimi i një gjykimi të drejtë në çështjet penale, i garantuar nga Konventa Evropiane, është një nga parimet themelore të shoqërive demokratike të bazuara në shtetin e së drejtës.

Ky parim abuzohet sistematikisht nga prokurorët në Bosnjë dhe Hercegovinë. Publiku është i njohur me procedurat disiplinore të iniciuara kundër kryeprokurorëve Gordana Tadiq, Mahmut Švraka dhe Mirsad Bilajac, në lidhje me keqpërdorimin e caktimit të automatizuar të rasteve tek prokurorët (TCMS).

Pengimi sistematik i drejtësisë nga prokurorët në Bosnjë dhe Hercegovinë zbatohet në të paktën dy mënyra:

• Mënyra e parë është që kryeprokurorët në Bosnje dhe Hercegovinë abuzojnë me TCMS dhe në vend që të përdorin sistemin për caktimin e automatizuar të çështjeve prokurorëve, ata personalisht ua caktojnë prokurorëve çështjet që ata i konsiderojnë prokurorë “të përshtatshëm” dhe të bindur.
• Mënyra e dytë e pengimit sistematik të drejtësisë është se nuk ka regjistrim elektronik të dosjeve të prokurorisë.

Nëse do të kishte një procesverbal elektronik të dosjeve të prokurorisë, atëherë mbrojtja do të mund të mësonte menjëherë pas përfundimit të hetimeve nga lista e dokumenteve se cilat prova ishin marrë në hetim. Si rezultat, prokurorët nuk do të mund t’i ndalonin provat mbrojtjes.

Në një situatë ku nuk ka dosje të vet dosjeve të prokurorisë, prokurorët mund të shpërfillin apo edhe të fshehin provat që janë në favor të mbrojtjes. Kjo rezulton në pengim të drejtësisë, pra pengon vërtetimin e së vërtetës para gjykatës.

Këto dy metoda të keqpërdorimit nga prokurorët krijojnë një mundësi të pakufizuar për ngritjen e aktakuzave, përndjekje në baza politike, përndjekje në bazë të armiqësive personale ndaj të akuzuarve etj. E gjithë kjo mund të pengojë vërtetimin e së vërtetës para gjykatës dhe të çojë në dënimin e  pafajshëm. Pengimi sistematik i drejtësisë u bë i dukshëm edhe në rastin e kryeministrit të FBiH-së, “Fadil Novalić et al.”.

Komuniteti profesional ligjor ka qenë në dijeni për një kohë të gjatë tashmë për pengimin sistematik të drejtësisë nga prokurorët në BeH duke përdorur, ndër të tjera, dy metodat e përcaktuara më sipër.

Pengimi i drejtësisë ndodh pothuajse çdo ditë, sepse prokurorët fshehin ose shpërfillin provat që janë në favor të mbrojtjes.

Një pengesë e tillë sistematike e drejtësisë ndodh shumë larg syrit të publikut. Megjithatë, ndërsa publiku po ndjek zhvillimet në  rastin “Novalić et al.”, tashmë kur ai ka dalë në dritë, pengimi i drejtësisë duket shqeto.

Kjo shtron pyetjen, nëse ka bazë ligjore për një pengim të tillë të drejtësisë? Sigurisht, nuk ka.

Parimet e kodeve të procedurës penale rregullojnë që prokurori është i detyruar t’i ofrojë prova mbrojtjes. Konkretisht provat që janë në favor të të pandehurit si dhe ato që janë në dëm të të pandehurit. Kodi penal përcakton edhe veprën penale të pengimit të drejtësisë, pra veprën penale të “pengimit të paraqitjes së provave”.

Nëse procedura penale dhe kodet penale mbrojnë palët nga pengimi i drejtësisë, pse kemi atëherë pengim sistematik të drejtësisë. Deri më tani, në BeH, nuk ka pasur asnjë rast të vetëm në praktikën gjyqësore që një prokuror në Bosnje dhe Hercegovinë të mbahet përgjegjës për veprën penale të pengimit të paraqitjes së provave.

Ka disa arsye për këtë. Drejtësia pengohet nga prokurorët që fshehin provat. Sigurisht, ata nuk do të hetojnë apo ndjekin penalisht veten për pengim të drejtësisë. Publiku është i njohur me kallëzimin e dëshmitarit Edita Kalajdžić në lidhje me abuzimin me celularin e saj të sekuestruar, të cilin prokurorët po përpiqen ta mbulojnë duke mohuar aktivitete të tilla.

Prokurori Disiplinor i Këshillit të Lartë Gjyqësor dhe Prokurorial (KLGJP) refuzon thuajse rregullisht raportimet për pengim të drejtësisë me pretekstin se kjo do të cenonte pavarësinë e prokurorëve. Në Bosnje dhe Hercegovinë, gjyqtarët e caktuar rregullisht injorojnë pengesat e drejtësisë që ndodhin në sallën e tyre të gjyqit. Gjyqtari ka për detyrë që në mënyrë profesionale të bëjë kallëzim penal për pengim të drejtësisë ndaj prokurorëve përkatës. Si rezultat i kësaj që tham më lart,  ne kemi pandëshkueshmëri lidhur me pengimin e drejtësisë në Bosnje dhe Hercegovinë.

Cila eshte zgjidhja?

Sipas ekspertëve, nuk ka zgjidhje tjetër veçse të theksohet se reforma në drejtësi e bazuar në parimet anglo-saksone ka dështuar. Është e nevojshme që në legjislacionin e procedurës penale t’i kthehemi parimeve mbi të drejtën kontinentale, si në Itali, Francë, etj.

Nëse legjislacioni kontinental i procedurës penale do të rifutej në përdorim, atëherë do të kishte një gjyqtar hetues si një “arbitër i paanshëm”.

Gjyqtari hetues do të bënte një listë të dosjeve dhe të gjitha provave të mbledhura gjatë hetimit që do të viheshin në dispozicion edhe të mbrojtjes. Kjo do të nënkuptonte më tej se, do të ishte më e lehtë të vërtetohej e vërteta materiale në gjykim, por kështu, edhe mbajtja e provave dhe pengimi i drejtësisë do të bëheshin të pamundura si akte që po aplikohen ndërkohë.

Në situatën aktuale në gjykatat në BeH, është regjistruar mungesë e gjykimit të drejtë. Domethënë, e vërteta e konstatuar në gjykatën penale “dozohet” nga prokurorët, pasi ata paraqesin në sallë vetëm atë që u përshtatet.

Një problem specifik në pengimin e drejtësisë është frikësimi pothuajse i rregullt i dëshmitarëve gjatë hetimit. Një gjyqtar hetues si “arbitër i paanshëm” definitivisht nuk do të përfshihej në frikësimin e dëshmitarëve.

E gjithë kjo mund të ketë pasoja të mëdha dhe serioze për sundimin e ligjit dhe demokracinë në Bosnjë dhe Hercegovinë, sepse “dozimi” i së vërtetës ose fshehja e provave nga prokurorët mund të çojë në dënimin e të pafajshmit.

Analistët paralajmërojnë se misioni i OSBE-së në BeH, i cili monitoron gjykimet, nuk e ka zbuluar këtë si problem për sundimin e ligjit në Bosnje dhe Hercegovinë dhe nuk ka ndërmarrë veprimet e duhura.

Modifikimi i operacionit “Kulla” – shkaktimi i konfliktit ndërboshnjak

Në një atmosferë të ngarkuar në BeH, në fillim të dhjetorit 2021 minatorët dolën në rrugë dhe popullata gjithmonë përgjigjet emocionalisht ndaj zhvillimeve të tilla. Synimi ishte që të fillonte një valë dhune për të cilën do të akuzohej faktori politik boshnjak dhe të fillonte një konflikt në këtë mënyrë. Një pjesë e aktorëve në Sarajevë u tërhoqën pa dashje në operacionin e inteligjencës “Kulla”, ndërsa një pjesë tjetër, ku përfshihen individë të sistemit gjyqësor, e veçanërisht prokurorët, me dashje u përfshinë dhe u shpërblyen për kontributin e tyre.

Duke qenë se kjo pjesë e operacionit të inteligjencës të kodifikuar me emrin “Kulla” u ekspozua, operacioni i inteligjencës “Kula” duhej modifikuar. Gjegjësisht, në periudhën e ardhshme do të ketë një shfaqje të konflikteve në territorin e Kantonit Una-Sana (USK), i cili është një kanton me shumicë boshnjake. Situata tashmë po destabilizohet përmes fillimit të grevave, paqëndrueshmërisë politike në autoritetet kantonale, forcimit të “autonomistëve” të Fikret Abdiqit. Aktivitete të tilla do të intensifikohen në periudhën e ardhshme. Në fakt, pjesë e këtyre aktiviteteve është edhe drejtimi i planifikuar i mërgimtarëve nga Lindja e Mesme në këtë kanton. Qëllimi është që të fillojë sërish një konflikt i armatosur mes boshnjakëve në zonë, i cili daton që nga viti 1993, në mënyrë që faktori politik boshnjak (dhe jo faktori politik serb dhe/ose kroat) të akuzohet për fillimin e konfliktit të armatosur. Në këtë mënyrë, Bosnja dhe Hercegovina do të paraqitej si e paqëndrueshme, pasi një zhvillim i tillë do të tregonte se në BeH edhe boshnjakët janë në konflikt mes tyre.

Analistët besojnë se autoritetet e Bosnje-Hercegovinës dhe Federata e BiH-së, si dhe forcat ushtarake ndërkombëtare, duhet të intensifikojnë praninë dhe angazhimin e tyre në territorin e Kantonit të Una-Sana, në mënyrë që të veprojnë paraprakisht për të parandaluar një konflikt të armatosur ndër-boshnjak.

Vendi nevralgjik i Qarkut Brčko për konfliktet në BiH

Kërcënime për sigurinë janë zbuluar në zonën e çmilitarizuar të Distriktit Brčko të BiH, një njësi administrative vetëqeverisëse nën sovranitetin e Bosnjë-Hercegovinës. Kërcënimet kanë të bëjnë me mosrespektimin e Nenit 7, Statutit të Distriktit Brčko të BiH, Nenit 1 në lidhje me nenin 77, Statutit të Distriktit të Brçkos të BiH, dhe Pikës 13, Vendimit Përfundimtar të Arbitrazhit për Distriktin Brčko të BiH-së, veçanërisht Aneksit të 18 gushtit 1999. Mbikëqyrësi i distriktit të Brçkos, Michael Scanlan dhe përfaqësuesit e OHR janë informuar gjithashtu për tranzitin e automjeteve të blinduara, automjeteve për qëllime speciale dhe oficerëve të policisë së Ministrisë së Punëve të Brendshme të Republikës Srpska (MUPRS) që mbanin armë të gjata dhe municione pa njoftim paraprak për tranzit nëpër territorin e Qarkut. Gjithashtu, është regjistruar edhe transport i paparalajmëruar i armëve në të gjithë territorin e Qarkut, si dhe armatosja e paligjshme e qytetarëve dhe prania e njësive paraushtarake. Mbikëqyrësi Scanlan është përgjegjës edhe për aspektin ushtarak të zbatimit të vendimit përfundimtar të arbitrazhit, por nuk është përgjigjur me largimin e kreut të Policisë së Qarkut, Goran Pisiq, i cili kishte mbuluar transportin ushtarak dhe armatimin e serbëve në Brçko.  Një sërë lëshimesh ka bërë edhe kryetari i rrethit të Bërçkos, Esed Kadriq, i cili nuk kishte ndërmarrë masat e duhura, si dhe nuk e kishte larguar shefin e policisë Pisiq. Mbikëqyrësi Scanlan dërgon raporte për situatën në rrethin Brčko që nuk janë të besueshme dhe nuk pasqyrojnë situatën e vërtetë në terren. Në këtë mënyrë ai parandalon mbërritjen dhe dislokimin e forcave ushtarake amerikane si një formë e veprimit parandalues ​​për parandalimin e një konflikti të armatosur. Për më tepër, deklaratat e kryebashkiakut Kadriq krijojnë një imazh të rremë për situatën e kënaqshme të sigurisë në distriktin Brčko, i cili është bërë pika më nevralgjike për shpërthimin e një konflikti të armatosur në Bosnje dhe Hercegovinë. Neni 1, paragrafi 4 i Statutit të Distriktit të Brçkos rregullon “Kushtetuta e Bosnjë-Hercegovinës, si dhe ligjet dhe vendimet përkatëse të institucioneve të Bosnjë-Hercegovinës, që janë drejtpërdrejt të zbatueshme në të gjithë territorin e Distriktit. Ligjet dhe vendimet e të gjitha autoriteteve të qarkut duhet të jenë në përputhje me ligjet përkatëse dhe vendimet e institucioneve të Bosnje-Hercegovinës. Rasti në fjalë nuk ishte në përputhje me kushtetutën. Prandaj, mbikëqyrësi Scanlan është përgjegjës për lejimin e shënimit të Ditës jokushtetuese të Republikës Srpska në Distrikt, domethënë për mosmarrjen e masave të duhura që ai si Mbikëqyrës ka në dispozicion.

Incidente dhe praktika të tilla duhet të ndalen dhe përgjegjësit duhet të sanksionohen. Protokolli për tranzitin e formacioneve dhe aseteve ushtarake dhe policore nëpër territorin e çmilitarizuar të Distriktit nuk është zbatuar dhe as Vendimi Përfundimtar i Arbitrazhit për Distriktin Brčko të BiH dhe anekset e tij.

Analistët besojnë se Republika Srpska synon të dërgojë në Distriktin Brčko të BiH-së një brigadë të lehtë policie me rreth 1000 policë specialë, e cila do të mbyllte hermetikisht territorin dhe do të siguronte krijimin e një korridori midis pjesës lindore dhe perëndimore të Republikës Srpska. Mbikëqyrësi Scanlan vepron si lobues i Milorad Dodik dhe SNSD. Prandaj, kërkohet të vendoset mbikëqyrja mbi punën e Mbikëqyrësit Scanlan. Në vend të shkarkimit të Shefit të Policisë së Qarkut, Goran Pisiq, “Mbikëqyrësi lavdëroi punën e policisë së Brçkos në muajt e fundit si një shembull profesionalizmi dhe përkushtimi për t’i shërbyer komunitetit që të gjithë zyrtarët në distrikt duhet të imitojnë.[4]

Eliminimi i SHBA dhe ndikimi i saj në zgjidhjen e situatës në BeH

Anëtari serb i Presidencës së BiH, Milorad Dodik deklaroi: “E ardhmja e BiH është në një dialog midis politikanëve vendas në plejadën Erdogan, Vuçiq dhe Milanoviç”. Nënkuptohet pjesa e pashprehur e deklaratës se kjo do të bëhet “në bashkëpunim me Rusinë”. Dodik mbështet iniciativën e presidentit turk dhe atij serb, Rexhep Tajip Erdogan dhe Aleksandar Vuçiq, të cilën më herët e prezantoi edhe presidenti kroat Zoran Milanoviç, sipas së cilës ata duhet të ndërmjetësojnë për zgjidhjen e situatës ekzistuese në BeH mes boshnjakëve; serbët dhe kroatët. Dodik besojnë se çdo ndërhyrje tjetër në zhvillimet në BiH nuk do të jepte asgjë të mirë.

Analistët besojnë se iniciativa që Serbia, Kroacia dhe Turqia, në koordinim me Rusinë, të zgjidhin situatën në Bosnje dhe Hercegovinë është një përpjekje për të eliminuar ndikimin e SHBA-së si vendi kyç për sigurimin e paqes dhe stabilitetit në Bosnje dhe Hercegovinë dhe Rajon. Kjo është një përpjekje perfide për të risjellë institucionalisht Rusinë dhe Turqinë me pak zhurmë në Bosnje dhe Hercegovinë dhe në rajon. Turqia është anëtare e Këshillit për Zbatimin e Paqes (PIC) dhe ajo duhet të koordinojë aktivitetet e saj me anëtarët e tjerë të PIC. Pa një koordinim të tillë, Turqia rrezikon të tërhiqet në aktivitete shumë të rrezikshme për shitjen me pakicë të kufijve në Ballkan. Synimet e kësaj nisme u penguan menjëherë, ndërsa kryetari i Partisë për Veprim Demokratik (SDA), Bakir Izetbegoviq bëri një gabim strategjik kur u takua së fundi me kryeministrin kroat Andrej Plenkoviq (HDZ) dhe kështu e legjitimoi atë si aktor në procesin e zgjidhjes së situatës në BeH. Çfarë do të ndodhte nëse Bosnja dhe Hercegovina do të përfshihej në procesin e miratimit të ligjit zgjedhor në Kroaci, pasi Kroacia është përfshirë në mënyrë aktive në miratimin e ligjit zgjedhor në BeH dhe ka alarmuar BE-në dhe komunitetin ndërkombëtar për këtë çështje të brendshme politike të BiH.

Operacioni i inteligjencës “Kulla” është zbardhur dhe është bërë e qartë se kush qëndron pas tij. Kryeministri hungarez Viktor Orban nuk e anuloi vizitën e paralajmëruar në Bosnje dhe Hercegovinë për shkak të pandemisë së koronavirusit, por për shkak të ekspozimit të operacionit të inteligjencës “Kulla” dhe rolit të tij në të, si dhe për faktin se Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC) kishte hapur një rast për BiH dhe po punon për parandalimin e konfliktit dhe regjistrimin e të gjithë atyre që me veprimet e tyre nxisin një konflikt të mundshëm të armatosur në BiH dhe vuajtje të reja që mund të rezultojnë prej tij. ICC-ja u kishte dërguar një paralajmërim të qartë të gjithëve që punonin për shpërbërjen e BeH-së, nga shpërndarja e “non-papers”-ve të ndryshëm e deri te nxitja e një konflikti të armatosur, se ata mund të ndajnë fatin e Slobodan Millosheviqit, Radovan Karaxhiqit, Ratko Mlladiqit dhe të tjerëve që tashmë janë proceduar dhe dënuar nga Gjykata Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë (ICTY). Zyra e Prokurorit të BeH-së ka detyrimin që të fillojë procedurë sipas detyrës zyrtare kundër zyrtarëve vendas dhe të huaj që punojnë në shpërbërjen e Bosnjë-Hercegovinës dhe të cilët përmes veprimeve të tyre nxisin konflikt të armatosur dhe minojnë paqen dhe stabilitetin, që fundja është veprim jokushtetues dhe i paligjshëm.

Analistët paralajmërojnë situatën e vështirë të sigurisë dhe atë politike në Bosnje dhe Hercegovinë dhe faktin se kërcënimet kryesore të sigurisë ndaj Bosnjë-Hercegovinës nuk vijnë vetëm nga Rusia, por edhe nga anëtarët e BE-së dhe NATO-s, si Kroacia, Hungaria, Sllovenia, Polonia dhe disa shtete te tjera. Këto fakte janë një çështje serioze për udhëheqjen e BE-së dhe NATO-s në lidhje me rolin e anëtarëve të tyre në nxitjen e një konflikti lufte në BiH. Fakti që situata në Evropë është komplekse dhe e ndërthurur me interesa policentrike dhe qendra pushteti, nënkupton se një konflikt i mundshëm lufte në BeH nuk do të mund të ishte  vetëm një konflikt lokal apo rajonal, por do të prekte një pjesë të madhe të Evropës. Duke qenë se historia është mësuesja e jetës, nuk duhet harruar se Lufta e Parë Botërore në fakt filloi në kryeqytetin e BiH, Sarajevë. Nëse aktivitetet shkatërruese nuk ndalen, BiH do të kalojë shpejt nga “non-papers” në një “luftë zvarritëse” dhe të gjithë të përfshirët, nëse vendoset përgjegjësia e tyre, mund të sanksionohen. Bosnja dhe Hercegovina nuk do të ishte sjellë në situatën aktuale nëse institucionet e drejtësisë do të përgjigjeshin në mënyrë të duhur dhe me kohë ndaj të gjithë atyre që shkelin kushtetutën dhe ligjin, që cenojnë paqen dhe stabilitetin në vend. [IFIMES/Eurasiareview – Përktheu ISHGJ]