Bota duhet ta marrë seriozisht

Bota duhet ta marrë seriozisht

Xi Jinping thotë se po përgatit Kinën për luftë

Nga John Pomfret dhe Matt Pottinger* [29 mars 2023]

Udhëheqësi kinez Xi Jinping thotë se po përgatitet për luftë. Në takimin vjetor të parlamentit të Kinës dhe trupit të tij më të lartë këshillues politik në mars, Xi risolli temën e gatishmërisë për luftë përmes katër fjalimeve të veçanta, në një rast duke u thënë gjeneralëve të tij që të “guxojnë të luftojnë”. Qeveria e tij njoftoi gjithashtu një rritje prej 7.2 për qind në buxhetin e mbrojtjes së Kinës, i cili është dyfishuar gjatë dekadës së fundit; ai rikapitalizoi edhe planet për ta bërë vendin më pak të varur nga importet e huaja të grurit. Dhe në muajt e fundit, Pekini ka zbuluar ligje të reja për gatishmërinë ushtarake, strehimore të reja për sulm ajror në qytete përtej ngushticës nga Tajvani dhe zyra të reja të “Mobilizimit të Mbrojtjes Kombëtare” në mbarë vendin.

Është shumë herët të thuhet me siguri se çfarë nënkuptojnë këto zhvillime. Konflikti nuk është i sigurt apo i afërt. Por diçka ka ndryshuar në Pekin që politikëbërësit dhe liderët e biznesit në mbarë botën nuk mund të lejojnë ta injorojnë. Nëse Xi thotë se po përgatitet për luftë, do të ishte marrëzi të mos e pranonim fjalën e tij.

Fantazmat vajtonjëse, armiqtë e trandur

Shenja e parë që takimet e këtij viti të Kongresit Popullor Kombëtar dhe Konferencës Konsultative Politike të Popullit Kinez – të njohura si “dy seancat”, sepse të dy organet takohen njëkohësisht – mund të mos jetë takim krejt i zakonshëm – ndodhi më 1 mars, kur revista kryesore teorike i Partisë Komuniste Kineze (PKK) botoi një ese të titulluar “Nën drejtimin e mendimit të Xi Jinping për forcimin e ushtrisë, ne do të përparojmë me fitore”. Eseja u shfaq me emrin “Jun Zheng” – një homonim për “qeverinë ushtarake” që ndoshta i referohet organit më të lartë ushtarak të Kinës, Komisionit Qendror Ushtarak – dhe argumentoi se “modernizimi i mbrojtjes kombëtare dhe ushtrisë duhet të përshpejtohet”. Ai bëri thirrje gjithashtu për intensifikimin e Fusionit Ushtarak-Civil, politikë e Xi-së që kërkon që kompanitë private dhe institucionet civile t’i shërbejnë përpjekjeve të modernizimit ushtarak të Kinës. Dhe duke shmangur një fjalim që Xi i bëri udhëheqësve ushtarakë kinezë në tetor 2022, ai bëri goditje të lehta të mbuluara ndaj Shteteteve të Bashkuara:

“Përballë luftërave që mund të na imponohen, ne duhet të flasim me armiqtë në një gjuhë që ata e kuptojnë dhe të përdorim fitoren për të fituar paqen dhe respektin. Në epokën e re, Ushtria Popullore këmbëngul në përdorimin e forcës për të ndaluar luftën. . . . Ushtria jonë është e famshme për të qenë e mirë në luftime dhe për të pasur një shpirt të fortë luftarak. Me mel dhe pushkë mundi ushtrinë Kuomintang të pajisur me pajisje amerikane. Ajo mundi armikun numër një të botës, të armatosur deri në dhëmbë në fushën e betejës koreane dhe performoi drama beteje të fuqishme dhe madhështore që tronditën botën dhe bënë që fantazmat dhe perënditë të qanin.”

Edhe përpara publikimit të esesë, kishte indikacione se udhëheqësit kinezë mund të planifikonin një konflikt të mundshëm. Në dhjetor, Pekini shpalli një ligj të ri që do t’i mundësonte Ushtrisë Çlirimtare Popullore (PLA) të aktivizonte më lehtë forcat e saj rezervë dhe të institucionalizonte një sistem për rimbushjen e trupave luftarake në rast lufte. Masa të tilla, siç kanë vënë në dukje analistët Lyle Goldstein dhe Nathan Waechter, sugjerojnë se Xi mund të ketë nxjerrë mësime rreth mobilizimit ushtarak nga dështimet e presidentit rus Vladimir Putin në Ukrainë.

Ligji që rregullon rezervistët ushtarakë nuk është i vetmi ndryshim ligjor që lë të kuptohet për përgatitjet e Pekinit. Në shkurt, organi më i lartë konsultativ i Kongresit Popullor Kombëtar miratoi Vendimin për Rregullimin e Zbatimit të Disa Dispozitave të Ligjit të Procedurës Penale [kineze] për ushtrinë gjatë kohës së luftës, i cili, sipas të përditshmes shtetërore People’s Daily, jep Komisioni Ushtarak ka kompetencën për të rregulluar dispozitat ligjore, duke përfshirë “juridiksionin, mbrojtjen dhe përfaqësimin, masat e detyrueshme, paraqitjen e çështjeve, hetimin, ndjekjen penale, gjykimin dhe zbatimin e dënimeve”. Megjithëse është e pamundur të parashikohet se si do të përdoret vendimi, ai mund të bëhet një armë për të synuar individët që kundërshtojnë marrjen e Tajvanit. PLA gjithashtu mund ta përdorë atë për të kërkuar juridiksion ligjor mbi një territor potencialisht të okupuar, siç është Tajvani. Ose Pekini mund ta përdorë atë për të detyruar qytetarët kinezë të mbështesin vendimet e tij gjatë kohës së luftës.

Që nga dhjetori, qeveria kineze ka hapur gjithashtu një mori zyrash të Mobilizimit të Mbrojtjes Kombëtare – ose qendra rekrutimi – në të gjithë vendin, duke përfshirë në Pekin, Fujian, Hubei, Hunan, Mongolinë e Brendshme, Shandong, Shanghai, Sichuan, Tibet dhe Wuhan. Në të njëjtën kohë, qytetet në provincën Fujian, përtej ngushticës nga Tajvani, kanë filluar ndërtimin ose përmirësimin e strehimoreve të sulmeve ajrore dhe të paktën një “spital urgjence të kohës së luftës”,

sipas mediave shtetërore kineze. Në mars, Fujian dhe disa qytete në provincë filluan të parandalojnë qasjen e adresave IP të huaja në faqet e internetit të qeverisë, ndoshta për të penguar ndjekjen e përgatitjeve të Kinës për luftë.

Pushteti i brendshëm i XI-së

Nëse këto zhvillime lënë të kuptohet për një ndryshim në të menduarit e Pekinit, takimet me dy sesione në fillim të marsit konfirmuan vetëm një. Ndër propozimet e diskutuara nga Konferenca Konsultative Politike e Popullit Kinez – organi këshillues – ishte një plan për të krijuar një listë të zezë të aktivistëve pro-pavarësisë dhe liderëve politikë në Tajvan. I paraqitur nga blogeri i njohur ultranacionalist Zhou Xiaoping, plani do të autorizonte vrasjen e individëve të listës së zezë – duke përfshirë nënpresidentin e Tajvanit, William Lai Ching-te – nëse ata nuk reformojnë mënyrat e tyre. Zhou më vonë i tha gazetës së Hong Kongut Ming Pao se propozimi i tij ishte pranuar nga konferenca dhe “u ishte transmetuar autoriteteve përkatëse për vlerësim dhe shqyrtim”. Propozimet si Zhou nuk vijnë rastësisht. Në vitin 2014, Xi vlerësoi Zhou për “energjinë pozitive” të jeremiadëve të tij kundër Tajvanit dhe Shteteve të Bashkuara.

Gjithashtu në takimet me dy sesione, kryeministri në largim Li Keqiang njoftoi një buxhet ushtarak prej 1.55 trilion juanë (afërsisht 224.8 miliardë dollarë) për vitin 2023, një rritje prej 7.2 për qind nga viti i kaluar. Li, gjithashtu, bëri thirrje për rritje të “përgatitjeve për luftë”. Ekspertët perëndimorë kanë besuar prej kohësh se Kina i nën-raporton shpenzimet e saj të mbrojtjes. Në vitin 2021, për shembull, Pekini pretendoi se shpenzoi 209 miliardë dollarë për mbrojtjen, por Instituti Ndërkombëtar i Kërkimit të Paqes në Stokholm e vendos shifrën e vërtetë në 293.4 miliardë dollarë. Edhe shifra zyrtare kineze tejkalon shpenzimet ushtarake të të gjithë aleatëve të traktatit të Paqësorit të Shteteve të Bashkuara së bashku (Australia, Japonia, Filipinet, Koreja e Jugut dhe Tajlanda) dhe është një bast i sigurt që Kina po shpenzon shumë më tepër sesa thotë.

Por momentet më domethënëse të takimeve me dy seanca, ndoshta çuditërisht, përfshinin vetë Xi. Udhëheqësi kinez mbajti katër fjalime gjithsej – një për delegatët e Konferencës Konsultative Politike të Popullit Kinez, dy për Kongresin Popullor Kombëtar dhe një për udhëheqësit ushtarakë dhe paraushtarakë. Në to, ai përshkroi një peizazh të zymtë gjeopolitik, veçoi Shtetet e Bashkuara si kundërshtarin e Kinës, nxiti bizneset private për t’i shërbyer qëllimeve ushtarake dhe strategjike të Kinës dhe përsëriti se ai e sheh bashkimin e Tajvanit dhe kontinentit si jetik për suksesin e politikës së tij nënshkrimore për të. të arrijë “përtëritjen e madhe të etnosit kinez”.

Në fjalimin e tij të parë më 6 mars, Xi dukej se po ngërthente bazën industriale të Kinës për luftë dhe konflikt. “Në periudhën e ardhshme, rreziqet dhe sfidat me të cilat përballemi do të rriten dhe do të bëhen më të rënda”, paralajmëroi ai. “Vetëm kur të gjithë njerëzit mendojnë në një vend, punojnë shumë në një vend, ndihmojnë njëri-tjetrin në të njëjtën varkë, bashkohen si një, guxojnë të luftojnë dhe janë të mirë në luftime, ata mund të vazhdojnë të fitojnë fitore të reja dhe më të mëdha.” Për të ndihmuar PKK-në të arrijë këto “fitore më të mëdha”, ai u zotua të “udhëzojë saktë” bizneset private për të investuar në projekte që shteti i ka prioritizuar.

Xi gjithashtu sulmoi drejtpërdrejt Shtetet e Bashkuara në fjalimin e tij, duke thyer praktikën e tij për të mos e përmendur Uashingtonin si kundërshtar, përveçse në kontekste historike. Ai i përshkroi Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj si shkaktarët kryesorë të problemeve aktuale të Kinës. “Vendet perëndimore me në krye Shtetet e Bashkuara kanë zbatuar kontrollin nga të gjitha drejtimet, rrethimin dhe shtypjen ndaj nesh, gjë që ka sjellë sfida të rënda të paprecedentë për zhvillimin e vendit tonë”, tha ai. Ndërsa administrata e Presidentit të SHBA Joe Biden ka theksuar “parmakët” dhe mjete të tjera për të ngadalësuar përkeqësimin e marrëdhënieve SHBA-Kinë, Pekini po përgatitet qartë për një epokë të re, më konfrontuese.

Më 5 mars, Xi mbajti një fjalim të dytë duke paraqitur një vizion të vetë-mjaftueshmërisë kineze që shkoi shumë më tej se çdo diskutim i tij i mëparshëm për këtë temë, duke thënë se marshimi i Kinës drejt modernizimit është i kushtëzuar nga thyerja e varësisë teknologjike nga ekonomitë e huaja – që do të thotë Shtetet e Bashkuara. Shtetet dhe demokracitë e tjera të industrializuara. Xi tha gjithashtu se ai dëshiron që Kina t’i japë fund varësisë së saj në importet e grurit dhe mallrave të prodhuara. “Në rast se kemi mungesë të njërës prej tyre, tregu ndërkombëtar nuk do të na mbrojë”, deklaroi Xi. Li, kryeministri në largim, theksoi të njëjtën pikë në “raportin e punës” së tij vjetore të qeverisë në të njëjtën ditë, duke thënë se Pekini duhet “të mbajë pa pushim enët e orizit të më shumë se 1.4 miliardë kinezëve në duart e veta”. Kina aktualisht varet nga importet për më shumë se një të tretën e konsumit të saj neto të ushqimit.

Në fjalimin e tij të tretë, më 8 mars para përfaqësuesve të PLA dhe Policisë së Armatosur Popullore, Xi deklaroi se Kina duhet të përqendrojë përpjekjet e saj për inovacion në forcimin e mbrojtjes kombëtare dhe të krijojë një rrjet të forcave rezervë kombëtare që mund të shfrytëzohen në kohë lufte. Xi gjithashtu bëri thirrje për një fushatë “Edukimi për Mbrojtjen Kombëtare” për të bashkuar shoqërinë pas PLA, duke thirrur si frymëzim Lëvizjen e Mbështetjes së Dyfishtë, një fushatë e vitit 1943 nga komunistët për të militarizuar shoqërinë në zonën e tyre bazë të Yan’an.

Në fjalimin e tij të katërt (dhe të parën si president i mandatit të tretë), më 13 mars, Xi njoftoi se “thelbi” i fushatës së tij të madhe përtëritjeje ishte “bashkimi i atdheut”. Edhe pse ai ka lënë të kuptohet për lidhjen midis thithjes së Tajvanit dhe fushatës së tij shumë të lavdëruar për ta bërë Kinën përsëri të madhe, ai rrallëherë e ka bërë këtë me një qartësi të tillë.

XI-i duhet të mirret seriozisht

Një gjë që është e qartë një dekadë pas qeverisjes së Xi është se është e rëndësishme ta marrim atë seriozisht – diçka që shumë analistë amerikanë me keqardhje nuk e bëjnë. Kur Xi nisi një seri fushatash agresive kundër korrupsionit, sipërmarrjeve private, institucioneve financiare dhe sektorëve të pronave dhe teknologjisë, shumë analistë parashikuan se këto fushata do të ishin jetëshkurtër. Por ata duruan. E njëjta gjë ishte e vërtetë për politikën drakoniane “zero COVID” të Xi për tre vjet – derisa ai u detyrua në mënyrë jo karakteristike të ndryshonte kursin në fund të 2022.

Xi tani po intensifikon një fushatë dhjetëvjeçare për të thyer varësitë kryesore ekonomike dhe teknologjike nga bota demokratike e udhëhequr nga SHBA. Ai po e bën këtë në pritje të një faze të re të “luftës” ideologjike dhe gjeostrategjike, siç thotë ai. Mesazhet e tij për përgatitjen e luftës dhe barazimi i tij i përtëritjes kombëtare me bashkimin shënojnë një fazë të re në fushatën e tij të luftës politike për të frikësuar Tajvanin. Ai është qartësisht i gatshëm të përdorë forcën për të marrë ishullin. Ajo që mbetet e paqartë është nëse ai mendon se mund ta bëjë këtë pa rrezikuar përshkallëzimin e pakontrolluar me Shtetet e Bashkuara. [Foreign Affairs; përktheu: ISHGJ]

_____________

JOHN POMFRET, ish-shefi i Byrosë së Pekinit për The Washington Post, është autor i librit Vendi i bukur dhe Mbretëria e mesme: Amerika dhe Kina, 1776 e deri më tani.

MATT POTTINGER është kryetar i programit të Kinës në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive. Nga viti 2019 deri në vitin 2021, ai shërbeu si Zëvendës Këshilltar i Sigurisë Kombëtare.