E ardhmja e marrëdhënieve SHBA-Kinë

E ardhmja e marrëdhënieve SHBA-Kinë

Nga Dr George Friedman / GPF

Në fillim të kësaj jave, samiti i G-20 u hap në Indonezi, gjatë të cilit u zhvillua takimi i shumëpritur midis Presidentit të SHBA Joe Biden dhe Presidentit kinez Xi Jinping. Fakti që ata u takuan do të thotë se takimi ishte i suksesshëm. Ajo që zgjati tre orë është gjithashtu inkurajuese, pasi takimet e pasuksesshme priren të përfundojnë shpejt dhe të pasohen nga deklarata të përbashkëta të parëndësishme, të cilat deri më tani nuk janë lëshuar ende. Kjo sugjeron ndershmërinë, thelbin dhe premtimin e bisedimeve thelbësore në të ardhmen.

Në të vërtetë, raportet e hershme nga takimi vërtetojnë po aq këtë fakt që pohuam më lart. Me sa duket, të dy ishin dakord për tema të tilla si: rreziqet e armëve bërthamore dhe perspektiva e Sekretarit të Shtetit, Antony Blinken, për të vizituar Kinën në të ardhmen, edhe pse ata përsëritën faktin se ata janë konkurrentë me pikëpamje të ndryshme për çështje të tilla si Tajvani. Xi dyshohet se madje tha se, modeli amerikan i demokracisë është i vjetëruar.

Siç e kam argumentuar për një vit, përparimi në këtë front nuk i detyrohet virtytit të secilës palë, por realiteteve gjeopolitike në të cilat ato veprojnë. Për Shtetet e Bashkuara, konfrontimi ishte i ankoruar në ekonomi. Nga këndvështrimi i SHBA-së, Kina ende nuk ka siguruar akses të gatshëm në tregun e saj për mallrat amerikane dhe ka manipuluar vlerën e juanit për të maksimizuar tregtinë dhe investimet – një tarifë e vendosur vite më parë nga administrata Obama. Uashingtoni argumentoi se duke pasur parasysh sasinë e investimeve dhe teknologjisë së ofruar nga firmat amerikane, Kina duhej të ishte e afërt, veçanërisht pasi ndjenjat publike sugjeronin që SHBA-të ishin shfrytëzuar nga Kina. Kina nuk ishte në gjendje të përmbushte kërkesat amerikane pa dëmtuar ekonominë e saj. Kështu u hodhën themelet amerikane.

Për Kinën, kërkesat ekonomike amerikane nënkuptonin një kërcënim ushtarak. Pekini nuk mund të strehonte Shtetet e Bashkuara dhe kishte frikë nga një përgjigje ushtarake amerikane. Kina është një fuqi eksportuese dhe mirëqenia e saj varet nga aftësia e mallrave të saj për të kaluar nga portet e saj të bregdetit lindor në Detin e Kinës Jugore në Paqësor dhe më pas në botë. Shtetet e Bashkuara, në teori, mund të minojnë ose mbyllin ato porte me mjete të tjera. Përgjigja e Kinës ndaj kësaj mundësie ishte të shfaqej sa më agresive që të ishte e mundur për të bindur SHBA-në se kërkesat e saj ekonomike mund të nënkuptojnë luftë dhe se Kina mund të mposht Marinën e SHBA-ve.

Asnjëherë nuk kishte për qëllim të thyente ekonominë e Kinës: kjo do të thoshte të përdorej kërcënimi për ta thyer atë për të ndikuar në reagimin e Pekinit. Po kështu, Kina kurrë nuk kishte ndërmend të shkonte në luftë me Shtetet e Bashkuara: ajo donte të bindte SHBA-të se ishte një mundësi mjaft e vërtetë për të nxitur një ndryshim politikash. Secili dukej i egër, por secili ishte i kujdesshëm që të mos e shtynte shumë tjetrin.

Dy gjëra e sollën këtë konceptim realiteti në krye. I pari ishte sulmi i Rusisë në Ukrainë. Gatishmëria e Uashingtonit për të zhvilluar një luftë të zgjuar, duke i ndërlidhur armët amerikane me forcat ukrainase; ky akt tregoi përparësi në terren, aftësi që Kina nuk besonte se Shtetet e Bashkuara e kishin në repertorin e saj. Aleanca e Kinës me Rusinë, e cila ishte krijuar për t’u përballur me Shtetet e Bashkuara në dy teatro, u shemb para se të vendosej. Kina rivlerësoi fuqinë ushtarake, vullnetin dhe strukturën e aleancës së Amerikës dhe e pa një konflikt ushtarak si më të rrezikshëm për Kinën sesa për SHBA-në.

E dyta ishte përkeqësimi i vazhdueshëm i ekonomisë kineze. Një forcë ciklike afatgjatë krijoi një rënie masive që ka kërcënuar stabilitetin social. Rregulloret për importet nga Kina dhe investimet në Kinë mund ta përkeqësojnë situatën e keqe. E thënë ndryshe, Kina është më e rrezikuar  në marrëdhëniet me SHBA-të. Shtetet e Bashkuara nuk bien në këtë grackë. Në mungesë të një kërcënimi ushtarak, SHBA-të përfitonin nga produktet kineze me kosto të ulët. SHBA-ja ka pak për të fituar nga një konfrontim ushtarak dhe shumë për të fituar nga bashkëpunimi ekonomik. Kina nuk kishte asnjë dëshirë për një luftë që mund ta humbiste, dhe SHBA-të nuk kishin asnjë interes për një krizë ekonomike në Kinë. Përmirësimi ekonomik është shumë joshës, për sa kohë që është e mundur. Takimi i kësaj jave tregon se mund të jetë shumë e mundur. [Përktheu: ISHGJ]