Kuptimi i luftës së Rusisë: Filozofia e çuditshme e Aleksandër Dugin-it

Kuptimi i luftës së Rusisë: Filozofia e çuditshme e Aleksandër Dugin-it

Nga Antony P. Mueller*

Rusët janë “të zgjedhur eskatologjikisht”. Ata duhet të qëndrojnë kundër besimit të rremë, pseudoreligjionit të liberalizmit perëndimor dhe përhapjes të së keqes së tij: modernizmit, shkencës, postmodernitetit dhe rendit të ri botëror. Kjo është teza e Aleksandër Duginit, filozofit të shquar rus dhe mentorit të presidentit rus Vladimir Putin. Si një “zonë strumbullare” gjeografike, Rusia duhet të rifitojë pozicionin e saj në qendër të kontinentit Euroaziatik.

Filozofia Politike

Teoria politike e tradicionalizmit e Aleksandër Dugin-it dëshiron të çlirojë socializmin nga tiparet e tij materialiste, ateiste dhe moderniste. Ai e quan qasjen e tij “teoria e katërt politike” (2012) sepse është e drejtuar kundër ideologjive të tjera të komunizmit, liberalizmit dhe fashizmit. Dugin, i cili jep mësim në sociologji dhe gjeopolitikë në Universitetin Lermontov të Moskës, kërkon një ide të re politike për Rusinë. Ai e gjen atë në identitetin tradicional të rajonit, të cilin Dugin e lidh me “fenë, hierarkinë dhe familjen”. Si e tillë, teoria e tij është një “kryqëzatë” kundër postmodernitetit, shoqërisë postindustriale, mendimit liberal dhe globalizimit.

Në atdheun e tij, Aleksandr Dugin është një gjeostrateg i njohur dhe një mentor i presidentit aktual rus Vladimir Putin. Për Duginin Amerika është një kërcënim për kulturën ruse dhe për identitetin e Rusisë. Ai e bën të qartë pozicionin e tij kur deklaron:

Unë besoj fort se Moderniteti është absolutisht i gabuar dhe Tradita e Shenjtë është absolutisht e drejtë. SHBA është manifestimi i gjithçkaje që urrej—moderniteti, perëndimizimi, unipolariteti, racizmi, imperializmi, teknokracia, individualizmi, kapitalizmi.

Në sytë e tij, Amerika është “shoqëria e Antikrishtit”. Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë vendi ogurzi dhe alarmues në anën tjetër të oqeanit, “pa histori, pa traditë, pa rrënjë… rezultat i një eksperimenti të pastër nga racionalistët utopikë europianë”. Ai ankohet se Amerika po imponon dominimin e saj planetar dhe po përjeton triumfin e stilit të saj të jetesës duke u përhapur në të gjithë botën. Ai kritikon se “në vetvete dhe vetëm në vetvete” Amerika i sheh normat e përparimit dhe qytetërimit.

Sipas Dugin, SHBA i mohon të gjithë të tjerëve “të drejtën për rrugën e tyre, kulturën e tyre dhe sistemin e tyre të vlerave”. Kështu, përfundimi i tij është se varrosja e Amerikës “është detyra jonë fetare”. Shpëtimi jo vetëm i Rusisë, por praktikisht i të gjithë kontinentit euroaziatik është kthimi në “Traditën e saj të Shenjtë”. Në sytë e Dugin, Rusia duhet të kthehet në identitetin e saj të vërtetë. Kthimi në madhështinë e Rusisë është një detyrim moral. Amerika qëndron në rrugën e përmbushjes së thirrjes mesianike të Rusisë.

Gjeopolitika

Sipas Duginit, përçarja kulturore ka një kundërvënie gjeopolitike. Vizioni i tij i madh është të krijojë një bosht Paris-Berlin-Moskë që do të mbushte vrimën e zezë gjeopolitike që kishte mbetur në Euroazi pas rënies së Bashkimit Sovjetik.

Disa nga konceptet bazë të Duginit për gjeopolitikën mund të gjurmohen tek gjeografi gjeopolitik anglez Halford J. Mackinder dhe teoricieni gjeopolitik gjerman Karl Hans Haushofer (1869-1946). Mackinder (1861-1947) paraqiti tezën e tij se zemra e Euroazisë është “strumbullari gjeografik i historisë” në një takim të Shoqërisë Mbretërore Gjeografike qysh në vitin 1904.

Prognoza e Mackinder thoshte se ndërsa zona e gjerë e Euroazisë ka qenë e paarritshme për anijet, ky disavantazh do të marrë fund sepse Rusia është gati të ndërtojë një sistem gjithëpërfshirës hekurudhor. Të qenit i paarritshëm për anijet nuk është më një disavantazh. Me sistemin hekurudhor, Perandoria Ruse është në rrugën e saj për të ushtruar presion mbi “Finlandën, Skandinavinë, Poloninë, Turqinë, Persinë, Indinë dhe Kinën”. Në botë në përgjithësi, një Rusi e modernizuar do të zinte pozicionin strategjik qendror të Gjermanisë në Evropë.

Në kohën e prezantimit të Mackinder-it në fillim të shekullit të njëzetë, Londra ishte tashmë e shqetësuar për ngritjen e Gjermanisë si një fuqi industriale dhe nëse Rusia do të ndiqte, do të dilte një rival i ri dhe potencialisht edhe më i madh. Parandalimi i çdo aleance midis Rusisë dhe Gjermanisë fitoi prioritet strategjik në qarqet e politikës së jashtme të Mbretërisë së Bashkuar. Koncepti i ruajtjes së ekuilibrit të fuqisë në Evropë dhe reklamimit të pushtimit të Rusisë nga Gjermania ose anasjelltas u bë një imperativ strategjik dhe e motivoi Britaninë për të hyrë në Luftën e Parë Botërore në 1914.

Në vitet 1920, vizioni gjeostrategjik i Karl Haushofer për një bosht nga Parisi, Berlini dhe Moska në Tokio mori formë në Gjermani dhe gjithashtu tërhoqi strategët sovjetikë. Teoria gjeopolitike e Duginit përfaqëson vazhdimin e kësaj linje mendimi dhe ndjek Haushofer-in si dhe thënien e Mackinder-it: “Kush sundon Evropën Lindore komandon Zemrën: Kush sundon Zemrën komandon Ishullin Botëror: Kush sundon Botën-Ishulli komandon Botën”.

Për Dugin, konflikti midis Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut dhe Paktit të Varshavës gjatë Luftës së Ftohtë qëndron në të njëjtin kontekst si lufta midis Kartagjenës dhe Romës. Me rënien e Bashkimit Sovjetik dhe ngritjen e Shteteve të Bashkuara si superfuqia e vetme, ky konflikt historik ka arritur një fazë të re. Tani, Rusia qëndron e vetme kundër një NATO-je të zgjeruar. Me këtë, konflikti midis rajonit të Atlantikut dhe qendrës së Euroazisë po shkon drejt një përballjeje.

Një dekadë përpara se botëkuptimi gjeopolitik i Duginit të fitonte rëndësi, strategu gjeopolitik amerikan Zbigniew Brzezinski kishte identifikuar gjithashtu qendrën e Evropës Lindore si një rajon kryesor. Në librin e tij The Grand Chess Board: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives (2016), Brzezinski shpjegon se për të ruajtur rolin kryesor të Amerikës në botë, ajo duhet të përfshijë Gjermaninë dhe Japoninë si bastionet e saj në anët perëndimore dhe lindore të kontinentit Euroaziatik për të mbajtur Rusia në kontroll.

Për sa i përket rëndësisë së pozicionit gjeostrategjik të Rusisë dhe fqinjëve të saj, nuk do të kishte shumë dallime midis Aleksandr Dugin dhe Zbigniew Brzezinski. Për të dy, Euroazia është tabela e shahut në të cilën vazhdon të luhet lufta për parësinë globale. Dallimi thelbësor, megjithatë, midis Amerikës dhe Rusisë është se rënia e Bashkimit Sovjetik i ka lënë Shtetet e Bashkuara në pozitën unike duke u bërë superfuqia e parë me shtrirje globale.

Për të vendosur këtë hegjemoni, shpjegon Brzezinski, Euroazia është “boshti gjeopolitikisht” dhe Ukraina është një shtet i orientuar gjeopolitik. Nga kjo rrjedh se “pa Ukrainën, Rusia pushon së qeni një perandori euroaziatike…. Megjithatë, nëse Moska rimerr kontrollin mbi Ukrainën… Rusia automatikisht rifiton sërish mjetet për t’u bërë një shtet i fuqishëm perandorak, që përfshin Evropën dhe Azinë.”

Kritika

Është e vështirë të kuptohet se Dugin pretendon “traditë” dhe “identitet”, kur në fakt, historia ruse e shekujve XIX dhe XX ka qenë një fatkeqësi. Ishte duke u mbajtur pas traditave imagjinare që hodhën themelet për të ndodhur fatkeqësitë. Ishte rezistenca e carëve kundër liberalizmit dhe kapitalizmit që kanë vazhduar nën sovjetikët deri në udhëheqjen aktuale që kanë bllokuar përparimin e Rusisë.

Në shekullin e njëzetë, Rusia përjetoi një katastrofë pas tjetrës. Lufta Ruso-Japoneze e vitit 1905 përfundoi me një disfatë poshtëruese dhe provokoi kryengritje të dhunshme në vend. Lufta e Parë Botërore kushtoi miliona viktima dhe shkatërroi ekonominë e Rusisë. Marrja e pushtetit bolshevik çoi në luftën e përgjakshme civile të viteve 1918-21, e ndjekur nga Lufta Ruso-Polake e viteve 1919-20. Bashkimi Sovjetik filloi ekzistencën e tij paralelisht me krijimin e GULAG-ut, rrjetit të gjerë të kampeve të përqendrimit.

Industrializimi i detyruar dhe kolektivizimi i tokës bujqësore gjeneruan Holodomorin, urinë me miliona vdekje në Ukrainë dhe Kazakistan. Regjimi i terrorit i Stalinit burgosi ​​miliona në kampe pune.

Lufta e Dytë Botërore e viteve 1941–45 solli viktima të tmerrshme ushtarake dhe civile dhe u pasua menjëherë nga Lufta e Ftohtë me garën e saj të armëve dhe angazhimet e kushtueshme në shumë vende të Botës së Tretë. Lufta tragjike në Afganistan për më shumë se dhjetë vjet, deri në vitin 1989, dha goditjen përfundimtare dhe çoi në shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik. Tundimi i dështuar për të krijuar një ekonomi tregu nuk solli prosperitet, por vendosi kapitalizmin shtetëror oligarkik.

Po kështu problematike është analiza e Dugin-it për luftën dhe kulturën si konflikti kryesor midis zonës së Atlantikut dhe zemrës së Euroazisë. Për të dy aspektet, luftën dhe kulturën, koncepti i tij i “atlantikëve” kundër “euroazianëve” është thelbësisht i gabuar. Luftërat mes evropianëve detarë kanë shënuar historinë që nga koha e Greqisë dhe Romës dhe arritën lartësi të reja pas zbulimit të Amerikës. Po kështu, “fuqitë tokësore” Franca dhe Gjermania pushtuan Rusinë dhe të dyja u mundën nga Rusia me ndihmën e “atlantistëve”.

Për sa i përket tezës së një përçarjeje themelore kulturore midis Evropës Perëndimore dhe tokave ruse, duhet mbajtur mend se Kisha Ortodokse Ruse në shumë aspekte është më afër katolicizmit sesa Kisha Katolike me Protestantizmin në Perëndim. Letërsia dhe muzika ruse e shekullit të tetëmbëdhjetë u ndikuan thellësisht nga pjesa perëndimore e Evropës dhe kontributet ruse u kthyen po aq fuqishëm në Evropën Perëndimore. Nuk ishte një përçarje kulturore që e bëri Rusinë të adoptonte marksizmin në vend të kapitalizmit të lirë dhe vlerave të liberalizmit klasik. Rusia importoi ideologji të rreme nga Perëndimi. Duke zgjedhur marksizmin nga perëndimi në vend të kapitalizmit liberal nga perëndimi, Rusia bëri gabimin e saj më të madh deri më tani.

Në lidhje me luftën aktuale në Ukrainë, jo vetëm politika e jashtme e Rusisë e ka bërë veten peng të gjeopolitikës, por edhe Amerikën. Duke humbur Ukrainën, Rusia ka frikë se do të humbasë identitetin e saj së bashku me mundësinë për t’u bërë sërish një lojtar global. Për SHBA-në, Ukraina shihet si shteti kryesor për të ruajtur dhe zgjeruar pozicionin e saj hegjemonist global. Në të dy vendet, krijuesit e politikës së jashtme shikojnë hartën gjeografike dhe shohin një tabelë shahu. Të dy duket se besojnë se autoriteti mbi Ukrainën vendos pa nëse dhe por të ardhmen e tyre.

Nuk do të ishte hera e parë në histori që një “rregullim i idesë” si përcaktimi gjeografik i çështjeve botërore vë në rrezik prosperitetin dhe paqen në të gjithë kontinentet.

konkluzioni

Duke ndjekur rrugën ideologjike të Aleksandër Duginit, Rusia do të bënte një tjetër gabim tragjik. Në vend që të ndjekë iluzionet e një tradite imagjinare, udhëheqja ruse duhet të pranojë se përveç kapitalizmit të lirë, nuk do të ketë as liri, as prosperitet.

Historikisht, shtëpia e Rusisë nuk është jashtë Evropës. Petersburg dhe Moska janë qytete evropiane. Megjithatë, nëse fuqitë perëndimore dështojnë të integrojnë Rusinë në një sistem të përbashkët sigurie, Rusia do të kthehet drejt Azisë. Me Kinën, Indinë dhe Iranin, shoqatat e reja janë duke pritur.

Duke marrë parasysh rolin strategjik “botëror” të Ukrainës, si Rusia ashtu edhe SHBA-ja mund të gabojnë. [Përktheu: ISHGJ]

___________________

*Autori Dr. Antony P. Mueller është një profesor I ekonomisë nga Gjermania, i cili aktualisht ligjëron në Brazil.