Çfarë do të thotë autonomi strategjike?

Çfarë do të thotë autonomi strategjike?

Jörg Rocholl këshillon që Evropa duhet të diversifikojë marrëdhëniet e saj tregtare me të gjitha forcat, por jo të distancohet nga SHBA.

Nga Jörg Rocholl* [Handelsblatt, 24.05.2023]

Vështirë se ndonjë term është aq i diskutueshëm në Evropë sa “autonomia strategjike” – dhe vështirë se dikush e kupton se çfarë do të thotë në të vërtetë. Në çdo rast, pikëpamjet e Gjermanisë dhe Francës duket se janë diametralisht të kundërta për këtë çështje.

Ndërsa presidenti francez Emmanuel Macron po kërkon autonomi strategjike dhe në këtë mënyrë dëshiron të pozicionojë Evropën si një superfuqi e tretë përkrah SHBA-së dhe Kinës, kancelari Olaf Scholz po shkon drejt një bote shumëpolare. Po në lidhje me autonominë strategjike dhe çfarë roli duhet të luajë Evropa në botë?

Është e qartë se Evropa duhet të bëhet më e fortë ekonomikisht. Fakti që kompanitë më të vlefshme janë të atabluara në SHBA dhe Kinë, por jo në Evropë, nuk i jep të drejtë pretendimit evropian. Është gjithashtu e papranueshme që start-up-et më të vlefshme të gjenden kryesisht në SHBA dhe Kinë dhe vetëm gradualisht në Evropë. As nuk është shprehje e qëndrueshmërisë në të ardhmen që Evropa ka mbetur prapa SHBA-së dhe Kinës kur bëhet fjalë për patentat e reja.

Me gjithë konsensusin në analizë, mospërputhja fillon me çështjen e implikimeve. Shumë shpesh, në Evropë mbizotëron përshtypja se presidentit të Kinës, Xi Jinping, i duhet vetëm të lëvizë disa leva për të arritur sukses ekonomik. Por kjo është e gabuar.

Janë kryesisht kompanitë private dinamike ato që drejtojnë rritjen e Kinës, jo kompanitë shtetërore. Dhe këto kompani private, ashtu si konkurrentët e tyre amerikanë, përfitojnë nga një treg i madh vendas, inovacion teknologjik dhe ambiciet serioze.

Shfaqen qendra të reja pushteti

Prandaj, përgjigja evropiane duhet të synojë në radhë të parë të mundësojë shkallëzimin e modeleve të biznesit dhe të forcojë efikasitetin dhe inovacionin. Tregu i përbashkët evropian ofron kushte ideale për këtë.

Por përshkallëzimi shkon përtej Evropës. Vetëm me pushtimin rus të Ukrainës, kontinenti i vjetër u bë mjaft i vetëdijshëm se duhet të lidheshin marrëveshje gjithëpërfshirëse tregtare me rajone të tjera të botës. Sepse marrëveshje të tilla mundësojnë tregje të reja shitjesh, diversifikim dhe shkallëzim.

Evropa duhet të vazhdojë në këtë rrugë me të gjitha forcat e saj. Momentalisht në shumë pjesë të botës po shfaqen fuqi të reja, demografike, ekonomike dhe përfundimisht edhe politike. Fillimi i hershëm i partneriteteve me qendrat e reja të energjisë do të shpërblehet në planin afatgjatë. Evropa duhet ta ketë shumë më të lehtë këtë nismë nëse vepron në baza të barabarta me partnerët e saj – dhe jo si superfuqi.

Koncepti i autonomisë strategjike shpesh rezonon – në mënyrë implicite ose eksplicite – me një demarkacion nga SHBA, nga i cili duhet të emancipojë veten. Kur bëhet fjalë për anën ushtarake, Shtetet e Bashkuara do të ishin të lumtura nëse Evropa do të përmbushte detyrimet e saj të politikës së sigurisë në NATO duke shpenzuar më shumë.

Megjithatë, në funksion të luftës në Ukrainë, momenti për një shkëputje nga SHBA do të ishte jashtëzakonisht i keq. Edhe nga pikëpamja ekonomike, motoja mund të jetë vetëm integrimi më i madh, edhe nëse rriten shanset për ripresidencën e Donald Trump-it.

Krijoni më shumë lidhje partneriteti

Pas njoftimeve të gjera të tarifave gjatë presidencës së parë të Trump-it, edhe kundërshtarët e deklaruar të një marrëveshjeje të tregtisë së lirë transatlantike duhej të pranonin se sa më i mirë do të ishte integrimi ekonomik me SHBA-në. Në këtë kuptim, bashkëpunimi ekonomik më efektiv dhe kështu më i vështirë për t’u rishikuar mund të shërbejë si një sigurim i fuqishëm kundër pasigurive politike, siç është një mandat i dytë për Trump-in. Afrimi i mëtejshëm në vend të delimitimit do të ishte oferta e ditës.

Megjithatë, tregjet e prokurimit janë gjithashtu pjesë e të kuptuarit gjithëpërfshirës të autonomisë strategjike. Në periudhën para 24 shkurtit 2022, Gjermania dhe Evropa ishin bërë shumë të varura nga furnizimet ruse me energji. Ekzistojnë gjithashtu varësi shtesë për lëndë të tjera të para kritike ose produkte thelbësore furnizuese nga vende të tjera.

Në këtë pikë, autonomia strategjike në kuptimin e një diversifikimi më të gjerë të tregjeve të prokurimit mund të bëjë në fakt gjëra pozitive. Prandaj, inovacioni dhe diversifikimi duhet të zënë vendin e shkëputjes dhe të vetë-mjaftueshmërisë.

Diskutimi i autonomisë strategjike shumë shpesh vuan nga paqartësia. Ai përfshin një gamë të gjerë çështjesh të mbrojtjes, politikës së jashtme dhe atyre ekonomike. Një debat largpamës duhet të fokusohet më pak në këtë fjalë kryesore abstrakte dhe më konkretisht në atë se si Evropa mund të bëhet më kohezive dhe se si Evropa mund të krijojë lidhje më të forta partneriteti me pjesët e tjera të botës.

Këto janë më të rëndësishme se kurrë, ekonomikisht dhe politikisht.

[Përktheu: ISHGJ]

_______________________

* Jörg Rocholl është President i Shkollës Evropiane të Menaxhimit dhe Teknologjisë në Berlin.