Finlanda shpallë vullnetin për anëtarësim në NATO; Suedia do të vendosë javën e ardhshme

Finlanda shpallë vullnetin për anëtarësim në NATO; Suedia do të vendosë javën e ardhshme

Prishtinë, 12 maj – Finlanda duhet të aplikojë për anëtarësim në NATO “pa vonesë”, thanë presidenti finlandez Sauli Niinisto dhe kryeministrja Sanna Marin, në një deklaratë të përbashkët të enjten, një ndryshim i madh i politikës i shkaktuar nga pushtimi rus në Ukrainë, raportoi Reuters.

Finlanda, e cila ndan një kufi 1300 kilometra të gjatë me Rusinë dhe një të kaluar të vështirë, ka rritur gradualisht bashkëpunimin me Aleancën si partnere që kur Rusia aneksoi Krimenë në 2014. Por deri në pushtimin rus të Ukrainës, ky vend nordik u përmbajt nga anëtarësimi për të mbajtur marrëdhënie miqësore me fqinjin e tij lindor. “Finlanda duhet të aplikojë për anëtarësim në NATO pa vonesë,” thanë Niinisto dhe Marin në një deklaratë të përbashkët. “Anëtarësimi në NATO do të forconte sigurinë e Finlandës. “Si një anëtare e NATO-s, Finlanda do të forconte të gjithë aleancën e mbrojtjes,” thanë ata. “Shpresojmë që hapat kombëtarë që duhen ende për të marrë këtë vendim do të merren shpejt në ditët në vijim. Pozicioni i finlandezëve ndaj NATO-s ndryshoi shpejt pasi Rusia nisi atë që e quan një “operacion special” në Ukrainë.

Pushtimi rus i Ukrainës i ka shtyrë Finlandën dhe Suedinë në prag të aplikimit për anëtarësim në NATO dhe heqjen dorë nga besimi që ekziston prej dekadash se paqja ruhet më së miri nëse palët nuk zgjidhen publikisht. Mbështetja publike e Finlandës për anëtarësimin në NATO është rritur në një rekord të lartë muajt e fundit dhe një sondazh i fundit nga televizioni kombëtar YLE tregon se 76 përqind e finlandezëve e mbështesin anëtarësimin në NATO dhe vetëm 12 përqind e kundërshtojnë atë. Mbështetja për anëtarësim për vite varionte nga rreth 25 për qind para luftës në Ukrainë.

Fati i Ukrainës ishte veçanërisht shqetësues për Finlandën, e cila zhvilloi dy luftëra me Rusinë midis viteve 1939 dhe 1944. Finlanda refuzoi një përpjekje për pushtim, por humbi rreth 10 për qind të territorit të saj sipas traktatit të paqes. Kthimi i shpejtë i Finlandës drejt NATO-s ka të ngjarë të tërheqë edhe Suedinë fqinje.

Aleatët e NATO-s presin që Finlanda dhe Suedia të aplikojnë për t’u bashkuar me aleancën në ditët në vijim dhe do ta miratojnë shpejt anëtarësimin, i thanë Reuters pesë diplomatë dhe zyrtarë përpara njoftimit finlandez. Rusia ka paralajmëruar se do të vendosë armë bërthamore dhe raketa hipersonike në Kaliningrad, enklavën e saj në brigjet e Balltikut, nëse Finlanda dhe Suedia vendosin të anëtarësohen në NATO.

Qeveria suedeze planifikon të dërgojë një kërkesë për anëtarësim në NATO javën e ardhshme, pas Finlandës fqinje, raportoi të enjten e përditshmja suedeze Expressen.

Parlamenti suedez do të diskutojë situatën e sigurisë të hënën dhe kryeministrja Magdalena Andersson do të thërrasë një mbledhje të posaçme të kabinetit për të marrë një vendim zyrtar mbi aplikimin, tha gazeta, duke cituar burime të paidentifikuara. Kërkesa do të dërgohet menjëherë pas kësaj, nëse nuk ndodh diçka e papritur, thanë burimet. Përfundimet e rishikimit të politikës suedeze të sigurisë priten të premten dhe socialdemokratët në pushtet janë ende duke debatuar nëse duhet ta ndryshojnë atë dhe të mbështesin aplikacionin. Partia do të marrë një vendim të dielën.

Pas pushtimit rus të Ukrainës, të cilin Moska e quan një “operacion special ushtarak”, Suedia dhe Finlanda pritej të kërkonin më shumë siguri brenda NATO-s dhe të hiqnin dorë nga neutraliteti i tyre. Finlanda është aleati më i afërt ushtarak i Suedisë dhe i vetmi vend tjetër nordik që nuk është anëtar i NATO-s. [GN/ISHGJ]