Ndryshimi i ekuilibrit të fuqisë

Rusia dhe Irani nënshkruajnë një marrëveshje partneriteti strategjik.

SHBA kërcënon Iranin me sanksione.

Nga Zoran Meter*

Megjithatë, ndryshe nga BRICS, që përsërit se nuk udhëheq një politikë anti-amerikane, por një politikë që dëshmon se mund të bëhet pa Amerikën (çdo të thotë kjo, dhe do të thotë se ata nuk e njohin SHBA-në si fuqi dominuese) Perëndimi, duket se nuk lë hapësirë ​​për asnjë lloj bashkëpunimi; ai tashmë ka zgjedhur rrugën e përballjes, pra krijimin e një ndarjeje klasike të bllokut të botës dhe rikthimin në Luftën e Ftohtë. Këtë e konfirmon edhe Tony Blair.

Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre do të zbatojnë sanksione nëse Irani furnizon Rusinë me mjete ajrore pa pilot (dronë), tha më 18 korrik zëdhënësi i Departamentit të Shtetit, Ned Price.

“Ne kemi shprehur tashmë shqetësimin për ofrimin e teknologjisë pa pilot nga Irani. Ne do të vazhdojmë të monitorojmë situatën. Të gjitha sanksionet tona mbeten në fuqi. Çdo operacion si ky do të rezultojë me një sërë sanksionesh që ne po i përgatisim, ndoshta edhe një sërë sanksionesh nga vendet e tjera të botës”, tha Price.

Kohët e fundit, vetëm një ditë para udhëtimit të presidentit amerikan Joe Biden në Lindjen e Mesme, javën e kaluar, këshilltari i tij për sigurinë kombëtare, Jake Sullivan, tha se Irani planifikon të furnizojë Rusinë me rreth 100 dronë, përfshirë ata sulmues, për luftën në Ukrainë.

Udhëheqësit shtetërorë rusë dhe iranianë i hodhën poshtë këto akuza si të pavërteta që të nesërmen, duke i lidhur ato me propagandën e Uashingtonit përpara mbërritjes së Biden-it në Arabinë Saudite – me qëllimin për të frikësuar Arabinë Saudite me Iranin dhe për ta portretizuar Rusinë si një aleat iranian.

Dje, edhe Ministria e Jashtme iraniane ritheksoi se, nuk ka asnjë fjalë për dërgimin e dronëve në Rusi, edhe pse, siç deklaruan ata, Irani dhe Rusia kanë një kohë të gjatë që bashkëpunojnë në sferën e mbrojtjes dhe nëse duan të kenë një marrëveshje e tillë, ajo nuk do të ishte e pazakontë. Megjithatë, qëndrimi i Iranit është se ai kurrë nuk furnizon me armë asnjë vend që është në një konflikt në zhvillim, respektivisht në luftë,  tha Teherani në shpjegimin e tij.

Samiti Ruso-Turko-Iranian në Teheran

Meqë ra fjala, presidenti rus Vladimir Putin dhe ai turk Rexhep Tajip Erdogan po mbërrijnë sot [19 korrik] në Teheran për një takim trepalësh në kuadër të të ashtuquajturës Formati i Astanës për zgjidhjen e konfliktit sirian. Një nga temat do të jetë njoftimi i Turqisë për operacionin e kufizuar ushtarak në veri të vendit kundër “terroristëve kurdë”. Moska dhe Teherani zyrtarisht qëndrojnë fort për integritetin territorial të Sirisë (formalisht edhe Ankaraja) dhe nuk e shohin me simpati këtë njoftim të Ankarasë, kështu që do të jetë interesante se si do të zgjidhet kjo çështje e rëndësishme. Në të njëjtën kohë, nga Moska dëgjohen pikëpamjet se Rusia e kupton shqetësimin e Turqisë për sigurinë e saj.

Takime jo më pak të rëndësishme dypalëshe mes presidentëve rus dhe turk, rus dhe iranian dhe turk e iranian do të mbahen edhe në Teheran, ku sipas disa mediave ruse pritet që Rusia dhe Irani të nënshkruajnë përfundimisht marrëveshjen e shumëpritur. për partneritetin strategjik (Irani dhe Kina e nënshkruan atë rreth dy vjet më parë).

Moska hezitoi për një kohë të gjatë, në një kohë kur marrëdhëniet e saj me Perëndimin ishin në fazën e bashkëpunimit të pranueshëm. Por, ky bashkëpunim ka qenë i një karakteri krejtësisht të kundërt për një kohë të gjatë dhe që nga fillimi i ndërhyrjes ushtarake ruse në Ukrainë, marrëdhëniet e ndërsjella patjetër  se janë prishur  – me shumë gjasa për një kohë të gjatë. Nëse ato do të rinovohen ndonjëherë (në botë, asgjë nuk mund të përjashtohet kurrë me siguri), do të bazohet në rregulla krejtësisht të ndryshme në krahasim me ato që ishin të vlefshme më parë, edhe kur Moska, me të gjitha specifikat e saj, ende funksiononte brenda kornizave që përcaktoi Perëndimi.

Kështu, në emër të mbajtjes së një partneriteti me Perëndimin, në vitin 2010 Moska hoqi dorë nga dorëzimi në Teheran i sistemeve të mbrojtjes ajrore tashmë të kontraktuar dhe paguar për S-300 (të cilat Uashingtoni i kundërshtoi, natyrisht, për shkak të Izraelit dhe sigurisë së tij, por edhe për shkak të sigurisë së bazave ushtarake amerikane në rajon, si dhe fuqisë së Flotës V të SHBA-së të vendosur në Bahrein). Ato iu dorëzuan Iranit vetëm shumë më vonë (kur marrëdhëniet midis Moskës dhe Uashingtonit ishin tashmë mjaftueshëm të helmuara dhe kur Rusia ndërhyri ushtarakisht në Siri me ftesë të Asadit), kur Teherani kërcënoi të ngrinte një padi kundër Moskës në një gjykatë ndërkombëtare për shkelje të detyrimeve kontraktuale.

Tani nuk ka asgjë që e ndalon Rusinë dhe Iranin të krijojnë bashkëpunim strategjik. Gjegjësisht, të dyja vendet janë nën sanksione të forta perëndimore të natyrës politike dhe ekonomike – dhe do të mbeten të tilla për një kohë të gjatë.

Zgjerimi i BRICS tek anëtarët “të pakëndshëm”

Ju kujtoj gjithashtu se Irani pret pranimin e plotë në Organizatën e Shangait (SCO), e që me shumë gjasa do të ndodhë në samitin e ardhshëm, kur në krye të kësaj organizate, është raportuar së fundmi nga Uzbekistani – kryetari aktual i kësaj organizate, në të cilin, ndër të tjera, anëtarë janë edhe Rusia, Kina, India dhe Pakistani.

Kujtojmë gjithashtu se kohët e fundit Irani aplikoi për anëtarësim në grupin e vendeve BRICS (Brazili, Rusia, India, Kina dhe Afrika e Jugut), së bashku me Argjentinën. Me sa duket, Arabia Saudite, Egjipti dhe – Turqia synojnë të paraqesin së shpejti aplikimet për anëtarësim në këtë format! Dhe Pekini së shpejti pret edhe Indonezinë në të.

Në përgjithësi, ne jemi duke pritur për një lojë gjeopolitike globale asnjëherë më interesante, por edhe më të rrezikshme, në të cilën, padyshim, tashmë po formohen dy pole dominuese – të ashtuquajturat Perëndimi kolektiv i udhëhequr nga SHBA nga njëra anë dhe një lloj “pjesë tjetër e botës” multipolare ose policentrike, pa një lider formal, por me lojtarë kryesorë të theksuar qartë – Kinën dhe Rusin, të cilave u janë bashkuar vendet kryesore të rajonit jashtë këtij rrethi perëndimor.

Toni Bler ishte i pari që pranoi realitetin

Për këtë konfigurim të ri ka folur vetëm pak ditë më parë ish-kryeministri britanik Tony Blair, i cili tha se në botë po krijohen dy pole të fuqishme, ku Perëndimi nuk do të ketë më përparësi për herë të parë në histori. Ai përmendi veçanërisht BRICS si një prej tyre.

Megjithatë, ndryshe nga BRICS, i cili përsërit se nuk udhëheq një politikë antiamerikane, por një politikë që dëshmon se është e mundur të bëhet pa Amerikën (çfarëdo që të thotë kjo, dhe ndoshta do të thotë të mos njohësh SHBA-në si fuqi dominuese) Perëndimi, duket se nuk lë vend për asnjë bashkëpunim, por përkundrazi zgjodhi rrugën e konfrontimit, pra krijimin e një ndarjeje klasike të  botës në blloqe, pra rikthimin në Luftën e Ftohtë të shekullit të kaluar.

Kjo është pikërisht qasja e Perëndimit (lexo SHBA) që Toni Bler e përkrah – që të mos ketë konfuzion. Blair është padyshim i pari zyrtar politik i rangut të lartë (madje edhe ish kryeministër) që foli hapur për realitetin e ri gjeopolitik global, por në të njëjtën kohë i qëndroi besnik pikëpamjes britanike për botën, e cila përfshin nevojën për një luftë të vazhdueshme për të ruajtur dominimin e  Perendimit në rrafshin global.

Politika e rrezikshme

Se sa do të ketë sukses Perëndimi në këtë mision është një pyetje tjetër. Tani, mbi të gjitha, ajo mbështetet në teknologjinë e tij të lartë si një “premtim i së ardhmes”, por edhe në këtë sferë, “pjesa tjetër e botës” (dua të them kryesisht Kinën, por jo vetëm ajo) po bie prapa gjithnjë e më pak, dhe në segmente të caktuara të teknologjisë së lartë, Kina është tashmë mbizotëruese. Konfrontimet e drejtpërdrejta ushtarake, natyrisht, janë të përjashtuara, por në asnjë mënyrë nuk janë luftëra proxy – luftëra nga “duart e njerëzve të tjerë” – siç është padyshim ajo ukrainase – në të cilën Rusia është gjithnjë e më shumë në luftë me Perëndimin, i cili jo vetëm furnizon Ukrainën me armë, por edhe të dhëna të inteligjencës dhe instruktorët e oficerët e NATO-s e ndihmojnë hapur Kievin në realizimin e operacioneve ushtarake, për të cilët këto ditë kanë shkruar hapur edhe disa media gjermane.

“Loja” vazhdon dhe nervozizmi padyshim po rritet gjithnjë e më shumë, duke qenë se rreziqet janë më të mëdha se kurrë – përfshirë ato nga krizat e famshme të periudhës së Luftës së Ftohtë mes SHBA-së dhe BRSS- si ajo kubane. [GN]

____________________________________

* Zoran Meter është kryeredaktor i portalit të specializuar kroat Geopolitik News.