“Një version më i ri i Macron-it”

Gdhendur nga druri i njejtë? Presidenti francez Emmanuel Macron dhe kryeministri i tij i ri Gabriel Attal.

Adrienne Woltersdorf në Paris për riorganizimin e qeverisë në Francë, pakënaqësinë në vend dhe suksesin e Marine Le Pen.

Intervistoi: Nikolaos Gavalakis [IPG]

Në Francë, kryeministrja Elisabeth Borne ka dhënë dorëheqjen. Presidenti Macron thuhet gjithashtu se po planifikon të zëvendësojë shumë anëtarë të kabinetit. Cila është arsyeja e riorganizimit të qeverisë?

Emmanuel Macron ende nuk ka bërë një deklaratë zyrtare për këtë. Por tashmë ka pasur spekulime në Paris në ditët e fundit. Qeveria pësoi një pengesë të madhe me projektligjin për një ligj të ri të imigracionit në dhjetor. Si rezultat, janë hapur boshllëqe të rëndësishme ideologjike midis krahut të djathtë dhe të majtë në partinë e Rilindjes së Macron-it. Prandaj, kampi i Macron-it është shumë i dobësuar. Duket se Macron-i dëshiron të pozicionojë më mirë veten dhe partinë e tij për zgjedhjet evropiane të qershorit, sepse parashikimet zgjedhore për qendrën politike janë mjaft të zymta.

Si pjesë e ligjit të imigracionit, Macron-it iu desh të bënte lëshime për konservatorët në dhjetor – duke përfshirë edhe Rassemblement National të Marine Le Pen-it. Sa shumë I është nënshtruar ai presionit?

Macron nuk ka pasur shumicën as në Asamblenë Kombëtare dhe as në Senat që nga zgjedhjet parlamentare të vitit 2022. Ajo që ka formësuar dhe dëmtuar mbretërimin e Elisabeth Borne-it: pas socialistit Michel Rocard, ajo është kryeministrja që ka qeverisur me më shumë dekret në Francë është shumë e urryer – me nenin 49.3 të Kushtetutës franceze. Kjo i lejon presidentit francez të “sundojë” edhe pa pëlqimin e shumicës parlamentare. Elisabeth Borne e bëri këtë gjithsej 23 herë gjatë mbretërimit të saj 20-mujor. Shumë kritikë pyesin veten nëse Franca ende jeton në një demokraci apo nëse qeveria qeveriset vetëm me dekret. Kjo tregon se kampi i Macron-it nuk mund të arrijë më asgjë në mënyrë demokratike, përveçse duke përdorur kutinë politike që i takon presidencës franceze.

Pasardhësi i Borne-s, Gabriel Attal, është tashmë në blloqet startuese. Çfarë drejtimi përfaqëson kryeministri i ri?

Attal ishte më parë zëdhënës i qeverisë së Macron-it dhe së fundmi ministër i arsimit në kabinetin e Borne-sit. Në moshën 34-vjeçare, ai do të jetë kryeministri më i ri që Franca ka pasur ndonjëherë. Ai konsiderohet një karrierist politik që vështirë se mund të klasifikohet politikisht. Ai është në thelb një version më i ri i Macron-it. Attal gjithashtu bën politikë pa ideologji dhe i zgjidh gjërat në një mënyrë më teknokratike. Kështu filloi atëherë Macron-i.

A mund të parandalohet ende fitorja e Marine Le Pen në zgjedhjet evropiane?

Kampi Le Pen aktualisht po udhëheq me lehtësi në sondazhe, me disa sondazhe në 30 përqind përpara zgjedhjeve të BE-së. Kjo është një perspektivë shumë e zymtë për republikën e pestë. Gjithçka tregon se e djathta po vazhdon të forcohet. Ndërsa mbështetësit e Le Pen-it dhe ata që e simpatizojnë atë janë shumë të motivuar dhe patjetër do të shkojnë në votime, pjesa tjetër e votuesve janë në humbje.

Kampi i majtë është dobësuar padyshim nga mosmarrëveshjet e brendshme. Duket se thjesht nuk ka më qendër politike. Në çdo rast, nuk duket se francezët do të tregojnë sërish dashamirësi dhe do të votojnë për Macronin vetëm për të parandaluar Marine Le Pen-in. Në këtë drejtim, një fitore e qartë e së djathtës politike mund të pritet edhe në Francë.

Pse francezët janë kaq të pakënaqur për momentin?

Kjo rezulton nga një përkeqësim i perceptuar dhe real i kushteve të jetesës. Mbi të gjitha dominojnë temat e migrimit dhe rënies së fuqisë blerëse. Gjendja pas rritjes së moshës së pensionit vitin e kaluar është e keqe. Shumë reforma të rëndësishme, si në sistemet sociale ashtu edhe në sistemin arsimor, kanë ngecur. Dikush mund të thotë, jo ndryshe nga Gjermania. Rreziku më i madh për Macron-in dhe partitë tradicionale nuk është aq sa mbështetësit e tyre të depërtojnë në kampin Le Pen-it. Ka më shumë gjasa që ditën e zgjedhjeve të ketë shumë abstenim. Grupi më i madh në mesin e atyre që kanë të drejtë të votojnë mund të jenë ata që nuk votojnë. Sondazhet tregojnë se shumë njerëz thjesht kanë hequr dorë nga përpjekjet për t’u dëgjuar në këtë sistem politik të qeverisjes. Stili i qeverisjes së Macron-it kontribuoi masivisht në këtë, por po ashtu edhe trazirat e ndryshme sociale. Shumë njerëz thjesht nuk e kanë më besimin se kjo që po ngjet në Paris ka të bëjë ende me ta dhe problemet e tyre, prandaj edhe kjo dorëheqje nga qeveria dhe emërimi i Attal-it nuk duket se ka vërtet rëndësi. [Përktheu: ISHGJ]